We gaan maar 1 keer dood.

Een langdurig ziektebeeld gun je niemand.
Maar het soms kortstondige karakter van de ziektes in mijn vakgebied is ook niet alles.

Ik pak de deurklink vast en kijk naar de verpleegkundige, voor steun.
We staan stil voor de deur van zijn 1-persoonskamer.

Hij heeft zijn diagnose een paar weken geleden gekregen.
De ziekte zelf was er al langer, maar door de relatieve zeldzaamheid ervan had het even geduurd voordat we het beestje een naam konden geven.
Zijn aandoening bracht met zich mee dat eiwitten zich in zijn hart opstapelden waardoor het hart niet meer goed kon functioneren.
Het ziektebeloop was onvoorspelbaar, de duur ervan niet: kort.
Behandelmogelijkheden in dit stadium: praktisch geen.

Je kan het niet aan hem zien, dat er in zijn hart een sluipmoordenaar is geslopen.
Hij oogt fit, strijdbaar, vol toekomstplannen. Gezond zelfs.
Door het raam zie ik zijn vrouw naast het bed zitten. Laptop op schoot, het internet af zoekend. Naar sprankjes hoop, experts, medische wonderen, second opinions, third opinions. Een verbeten trek om de mond.

Iets weten staat niet gelijk aan het begrijpen, en al helemaal niet aan het accepteren.
Daarvoor is tijd nodig. En tijd blijken ze niet te krijgen

Hij heeft in de ochtend meerdere dodelijke ritmestoornissen gekregen, waarvoor hij werd behandeld met elektrische shocks. Succesvol, want de ritmestoornissen stopten.
Maar dit maakt zonder opsmuk duidelijk welk gezicht zijn einde gaat hebben.
Geen kortademigheid omdat zijn longen vol lopen met vocht,
Niet het langzaam uitvallen van andere organen.
Nee, zijn hart gaat er gewoon van het ene op het andere moment mee stoppen. Niet over een paar maanden of weken. Maar vandaag, of morgen.
En er is niks meer dat we kunnen doen.

Voor die kamerdeur denk ik aan wat we gaan bespreken.
Afscheid nemen, palliatieve sedatie, niet meer reanimeren.
Zouden ze hier al over nagedacht hebben?
Ik ben bang van niet.
Ze zijn nog volop bezig met het vechten tegen, het verslaan van de ziekte. Maar de winnaar van dit gevecht staat al vast. En in het komende gesprek moet ik ze dit toekomstbeeld duidelijk gaan maken.
Ik zie op tegen het verdriet dat ik ga brengen.

Als we niet meer kunnen genezen is het onze taak, van de verpleegkundigen en mij, om het overlijden zo goed mogelijk te laten verlopen.
Goed overlijden, dat klinkt misschien als een contradictio in terminis.
Als een vierkante cirkel.
Maar dat is het niet.
We worden maar 1 keer geboren; we gaan maar 1 keer dood.
Als zorgverleners moeten we ervoor zorgen dit zo goed mogelijk te laten verlopen.
Door hem en zijn vrouw voor te bereiden op wat komen gaat.
Ze ruimte te geven voor afscheid.
Geen lijden voor hem, geen lijden voor haar.
Zorgen dat er later geen gedachten zijn van “wat als we… ”.

Als arts is het geven van goede begeleiding op het einde een ongelofelijk mooi, kwetsbaar en dankbaar deel van mijn vak.
Maar als mens valt het nooit mee.

Ik duw de deurklink naar beneden en loop naar binnen.


Deze patiënt, zijn familie, zijn ziektebed zijn me altijd bijgebleven.
Ik ben benieuwd of jij in je werk ook wel eens een persoon of een situatie hebt meegemaakt, die je met je mee hebt genomen.
Als je wilt, laat het me weten in de reacties hieronder.


Wil je meer verhalen lezen over de situaties die ik meemaak tijdens mijn werk als cardioloog?
Soms droevig, soms vrolijk, soms verrassend.
Abonneer je dan op mijn website, en ontvang een melding elke keer als ik iets plaats.
(wees gerust, je zult geen spam ontvangen)

[jetpack_subscription_form show_only_email_and_button=”true” custom_background_button_color=”undefined” custom_text_button_color=”undefined” submit_button_text=”Abonneren” submit_button_classes=”wp-block-button__link has-background has-luminous-vivid-orange-background-color” show_subscribers_total=”false” ]

15 Replies to “We gaan maar 1 keer dood.”

  1. Jazeker blijven bepaalde patiënten je altijd bij. Ik werkte pas kort op de polikliniek neurologie. Het meisje had MS , een agressieve vorm. In 4-5 jaar tijd was ze van een mooie vrolijke 18- jarige veranderd in een totaal hulpeloze vrouw van 22 die niet meer kon praten en totaal afhankelijk was van, vooral, haar man. Hij had gezworen dat ze tot haar dood thuis zou kunnen blijven. Hij kapte en verzorgde haar, lakte haar nageltjes, maakte haar op en nam haar overal mee naar toe. Ze is maar 23 geworden maar de liefde tussen die twee is me altijd bijgebleven!

    1. Wauw wat een mooi verhaal. De meest verschrikkelijke situaties kunnen zelf de meest mooie dingen voortbrengen. Dank je voor het delen!

  2. Dank Tamara voor het delen! Ben er stil van. Van het verhaal, van de onomkeerbaarheid, van het feit dat we inderdaad maar 1x doodgaan, van jouw openheid…. Maakte me ook benieuwd naar wat jij na zo’n gesprek doet, zodat je ook weer verder kunt gaan. Het mag je raken, maar niet opvreten

    1. Hoi Marleen, ten eerste dank je voor je compliment. Deze man & familie hebben mij echt geraakt, en het zijn dit soort verhalen die ik met me meeneem naar huis. Gelukkig kan ik er thuis goed over praten. De verhalen herinneren me er ook aan wat echt belangrijk is in het leven. Hierdoor zitten ze me eigenlijk nooit in de weg, maar zijn ze eerder een verrijking. Ik doe dus eigenlijk niet iets heel bijzonders om het van me af te zetten.

  3. ja maar san in mijn vakgebied als politie waarbij we gedtuurd werden naar een aanrijding fiets contra bromfiets! Ter plaatse al veel ‘publiek’ ik en mijn collega begonnen met reanimeren fietser meer voor de show want hersenvocht liep uit zijn hoofd. Op bepaald moment voel ik getrek aan mijn jas ik kijk om en zie zijn zoontje van 9 jaar die zegt laat papa niet doodgaan, maar ik wist uit ervaring dat hij niet te redde was uiteindelijk met hartslag toch de ambulance in. In het ziekenhuis zat zijn zoontje met de kapotte schoen en zegt tegen mij deze kan mama wel maken zodat ik weer met papa kam fietsen. Dezelfde avond is zijn vader overleden.

    1. Wat een kippenvel verhaal… Dat vind ik zelf ook 1 van de emotioneel lastigste situaties, als er (kleine) kinderen in het spel zijn. Dank je wel voor het delen.

  4. Een jongen slechts een paar jaar ouder dan ik met ALL verpleegde ik op heamatologie. Hij knapte goed op van de chemo en stamceltransplantatie stond toen nog in de kinderschoenen. Met zijn ouders woonde hij in Spanje en blij nam hij afscheid van de dokters en van mij. Enkele weken later kwam het telefoontje uit Spanje. Hetging nietgoed, hogekoorts en ziek. Zonder te stoppen onderweg reed zijn vader hem vanuit spanje naar hetziekenhuis. Ik had dienst en nam hem weer op. Samen met de hematoloog zagen we een doodzieke jonge man waar we niets meer voor konden doen. Enkele uren later stierf hij. Jaren later ontmoette ik de hematoloog weer van toen. Hij was inmiddels met pensioen maar ook hij herinnerde zich en het voelde zo goed om deze herinnering te kunnen delen

    1. Ik herken heel goed wat je zegt: Dat het zoveel scheelt als je zo’n ervaring kunt delen met iemand. Gelukkig staan we er zelden alleen voor. Bedankt voor het delen.

  5. Prachtig geschreven Tamara. Ik ben geen arts of verpleegkundige maar zo’n situatie waarin je plotsklaps geconfronteerd wordt met de dood heb ik meegemaakt. Jaren geleden heb ik tijdens een tweedaagse nascholing een ontredderde collega midden in de nacht naar huis gebracht. Haar zoon belde in paniek dat haar man een hartstilstand in zijn bijzijn heeft gehad en overleed. Haar ontreddering, de pijn, het verdriet, de “had ik maar…” op dat moment, het heeft me enorm geraakt. Dan kom je aan bij haar huis, de ambulance, familie en buren, iedereen is daar. De boze zwager die vindt dat ik er te lang over heb gedaan om mijn collega thuis te brengen.
    Ik vergeet dit moment nooit meer.
    Je kan zo vaak tegen jezelf zeggen dat dood erbij hoort maar je kan je er nooit goed op voorbereiden. Het is precies zoals je schrijft, je staat aan de deur, je zucht diep en je doet de deur open.

  6. Lieve Tamara, wat heb je dat mooi verwoord. Er is mij ook iets bijgebleven uit de tijd dat ik leerling ‘verpleegster’ was. Een jonge man, begin twintig, bijna helemaal 2e en 3e graads verbrand ten gevolge van een explosie op zijn werk. Alleen zijn enkels waren niet verbrand omdat hij laarzen droeg. Gelukkig voor hem kon er in beide enkels een infuus. Hij lag daar op bed, suf van de pijnstilling …..en ik moest naast zijn bed zitten om te “waken”. Twee dagen lang. Mocht niet lezen, dus ook niet voorlezen, alleen zitten en kijken of zijn toestand zou verslechteren. Hij vroeg een paar keer per dag: “ zuster, ga ik dood?” Daar zit je dan als 19 jarige…..Als ik er aan denk ruik ik nog de lucht van verbrand vlees. Na die twee dagen is hij overgeplaatst naar een het brandwondencentrum in Beverwijk.

    1. Mooi en intens verhaal, dat je je dus nog kan herinneren uit je opleiding. Zo lang dragen we dit soort verhalen dus met ons mee.
      Kan me wel voorstellen dat alleen maar erbij zitten en waken waardevol zal voelen, maar tegelijk ook machteloos.

  7. Enkele jaren geleden, een dame van 80 jaar wordt op mijn afdeling opgenomen met een darmafsluiting. Een spoed operatie moet volgen. Mevrouw is heel erg bang omdat ze ook hartproblemen heeft is risico heel groot. Het is een heel gelovige vrouw en ze wil heel graag haar predikant op bezoek voor de operatie. Haar kinderen zijn hier op tegen en de anesthesioloog raadt haar aan geen tijd te verliezen. Mevrouw dringt er bij mij op aan de dominee voor haar te bellen. En ik doe dat, tegen alle adviezen en regels die er misschien zijn, in.
    Ik zie de angst in haar ogen en voel dat ik geen andere keuze heb.
    Haar predikant is er snel, leest haar voor uit de bijbel en bid met haar.
    Daarna gaat mevrouw naar de operatiekamer. Het is een grote operatie, daarna gaat ze naar de IC.
    Haar situatie verslechterd en de volgende morgen slaapt mevrouw rustig in.
    Haar kinderen komen mij de volgende dag bedanken dat ik de wens van hun moeder gerespecteerd en uitgevoerd heb.
    Dit gebeuren heeft diepe indruk op mij gemaakt en zal ik nooit vergeten.

    1. Mooi, heel mooi. Dit is precies wat wij als zorgverleners moeten doen: zorgen voor de patient. En dat betekent soms afwijken van gangbare protocollen en handelen vanuit je mensheid. Dank je voor het delen

  8. Beste Tamara, ik herken jouw verhaal vanaf de andere kant van de deur. Enkele weken geleden was onze vader opgenomen in het ziekenhuis met ernstig hartfalen. Er was niets meer voor hem te doen. En hoewel het nieuws heel hard binnenkwam en we geen idee hadden dat hij er zo slecht aan toe was, waren we blij met de eerlijke boodschap van de cardioloog. Hierdoor konden we hem nog mee naar huis nemen. Hij is na twee dagen thuis in ons bijzijn overleden.
    We hadden er niet aan moeten denken dat hij tijdens een (voor hem) zinloze behandeling in het ziekenhuis zou zijn overleden.
    Ik ben er oprecht heel gelukkig mee dat ook de goede begeleiding aan het einde als een zeer belangrijk deel van jullie vak wordt gezien!

    1. Beste Petra, Gecondoleerd met het overlijden van je vader.
      En wat goed om te lezen dat je, ondanks het grote verlies, toch met een fijn gevoel kunt terugkijken op het afscheid.
      Ik ben blij dat mijn collega daaraan heeft kunnen meehelpen.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.