Op de poli cardiologie zijn patiënten in mijn eigen leeftijdscategorie (gelukkig) zeldzaam.
Zo ook de 34-jarige ietwat forse vrouw die, gekleed in een trainingspak van bekend sportmerk met dito sportschoenen, mijn spreekkamer binnenstapt. Bezorgde echtgenoot aan haar zijde.
Verwijzing van de huisarts op zak: analyse syncope. (wat is syncope)
Oftewel, ze valt flauw. Waarom?
Ze vertelt regelmatig een licht gevoel in haar hoofd te krijgen en daarbij door haar benen te zakken. Ze weet niet of ze het bewustzijn verliest. Dit lichte gevoel duurt enkele seconden en gebeurt vaak in de snackbar.
Ik kijk haar aan. De snackbar?
De snackbar ja.
De cornerstone van de diagnostiek rondom flauwvallen is de anamnese; haar verhaal. Hoe gebeurt het, waar, waarom, wanneer, wanneer niet?
De “waar” van dit verhaal moet de clue geven denk ik, dus vraag ik door.
Via de snackbar komen we al snel bij haar eetpatroon.
Ze probeert af te vallen. Door zo min mogelijk te eten.
Als ontbijt drinkt ze een glas cola. ‘Wel cola zero’.
Die cola blijft ze drinken, een kleine anderhalve liter per dag. Tot ze in de loop van de middag zo’n honger krijgt dat ze toch naar de snackbar gaat voor een patatje pindasaus.
In die warme vochtige snackbar, met al uren niks voedzaams in haar lichaam wordt ze duizelig.
Zonder twijfel is jezelf uithongeren een effectieve gewichtsverlies methode.
Maar niet echt gezond. Of houdbaar op de langere termijn.
Ik denk de oorzaak van haar collaps wel gevonden te hebben.
Opgelucht dat er met haar hart niks aan de hand is loopt ze even later naar buiten. Met een paar motiverende zinnen over haar voorgenomen gewichtsverlies en een verwijzing naar de diëtist op zak.
In de volgende dagen denk ik vaak aan haar terug.
Hoe is het mogelijk, dat met alle informatie die er beschikbaar is over gewichtsverlies, gezonde voeding en diëten, ze koos voor de optie van helemaal niks meer eten?
Hoe is dat mogelijk?
Het verhaal van mijn patiënte is geen uitzondering.
Dagelijks loop ik tegen voorbeelden aan van het soms gapende gat tussen wat ik, als cardioloog, gezond en logisch vind. En wat mijn patiënt gezond en logisch vindt.
Bijna altijd is de oorsprong van dit gat terug te leiden naar kennis.
Andere kennis. Afwezige kennis. Onwrikbare kennis. Vooringenomen kennis
De juiste kennis vinden, makkelijker gezegd dan gedaan.
We leven in een tijd waarin iedere zelfverklaarde deskundige met een social media account misinformatie kan delen. Zonder toezicht, zonder controle.
Tijden waarin het aantal gepubliceerde wetenschappelijk artikelen niet bij te houden hoog is.
In de eerste maanden van 2020 zijn er, alleen al over hartinfarcten, 3893 wetenschappelijke artikelen verschenen. Bijna 4000 stukken tekst met vaak taaie vorm en inhoud. Waarbij je altijd een gezonde achterdocht moet houden omtrent eventuele sponsoring of vriendjespolitiek.
We leven in tijden waarin persberichten met enige regelmaat medische conclusies, en daarmee ook medische adviezen, overdrijven. (1)
Tijden waarin de president van de VS je vertelt dat injecties met een desinfectans wel eens goed zouden kunnen helpen tegen Corona virussen.
Het onderscheid maken tussen goede en slechte informatie vind ik al vaak een enorme klus.
Hoe moet dat zijn voor de 2,5 miljoen Nederlanders, die moeite hebben met lezen en schrijven ?
Of de 5 miljoen Nederlanders met beperkte gezondheidsvaardigheden? (2)
Gezondheidsvaardigheden?
Een term waar ik tot recent nog nooit van had gehoord.
Een korte rondvraag op Twitter wees uit dat ik hierin niet de enige was. (3)
Gezondheidsvaardigheden:
De cognitieve en sociale vaardigheden die men nodig heeft voor het verkrijgen, begrijpen en toepassen van informatie voor het bevorderen of behouden van een goede gezondheid. (4)
Een nogal brede definitie. Ik las verder:
Deze vaardigheden gaan verder dan alleen kunnen lezen, schrijven en rekenen. Ze gaan ook over het vermogen om informatie te vinden. Psychologische vaardigheden zoals zelfvertrouwen en motivatie. Maar ook sociale vaardigheden zoals het kunnen vragen en accepteren van hulp.
Gezondheidsvaardigheden.
Dat het je lukt om gezond te worden/blijven.
5 miljoen mensen in Nederland hebben hier een beperking in.
Ik schrik van dit aantal.
Dit moet ook betekenen dat mensen waar je het niet direct bij verwacht, hierdoor gehinderd kunnen worden.
Ik schrik van de impact die beperkte gezondheidsvaardigheden hebben op het leven.
Je ervaart minder goede gezondheid en gaat eerder dood.
Ik denk weer aan mijn snackbar-patiënte.
Werd zij in haar wil om af te vallen, gehinderd door beperkte gezondheidsvaardigheden?
Hoeveel mensen heb ik al op de poli gesproken met dit probleem, zonder dat ik dat doorhad?
“In deze folder kunt u meer lezen over uw aandoening”
“Ik raad u aan gezonder te gaan eten”
“Als het niet lukt af te vallen kunt u daar hulp voor zoeken”
Goed bedoelde adviezen, die misschien helemaal niet aankwamen.
Dat ga ik vanaf nu anders doen.
Verwijzingen & meer informatie
- https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/62311
- https://www.pharos.nl/thema/laaggeletterdheid-gezondheidsvaardigheden/
- https://twitter.com/CardioTamara/status/1225378939109093382
- https://www.gezondheidsvaardigheden.nl/veelgestelde-vragen/
Wil je meer lezen over je hart en mijn ervaringen als cardioloog?
Schrijf je dan in en ontvang een melding elke keer als ik een nieuw bericht post.
U heeft het aangehaald wat betreft wat er allemaal aan informatie gedeeld wordt via sociale media. Meestal goed bedoeld. Maar dikwijls wordt er uit het oog verloren dat niet iedere patiënt hetzelfde is en dezelfde medische behandeling moet krijgen, zelfs indien ziektebeeld of symptomen dezelfde zijn.
Het is moeilijk uit te sluiten, en vooral dokter Google is een onuitputtelijke bron van zelfdiagnose bij de meest diverse ziektebeelden en symptomen.
Doe zo verder Tamara.
Mvg;
JEF_D
Helemaal juist. Er zijn vaak zoveel opties. Google kent ze waarschijnlijk allemaal maar kan (nog) niet inschatten welke de beste is!
Erg herkenbaar wat je schrijft. Ik ben een man van 51 jaar met een BMI van 22 en heel bewust (maar niet obsessief) bezig met gezond eten en bewegen. Puur uit interesse lees ik daar ook veel over. In mijn omgeving moet ik me bijna verdedigen dat ik met mijn gewicht ‘aan het diëten ben’. Van diëten is echter geen sprake, van een bewuste levensstijl wél. Mensen zijn inderdaad vaak vooringenomen en verschuilen zich achter het feit dat ook mensen zoals ik geen gezondheidsgaranties krijgen en je ‘toch maar één keer leeft’. Natuurlijk is dat zo maar om dat als excuus te gebruiken is voor mij onbegrijpelijk. En dat terwijl gezond eten echt heel lekker kan zijn en weinig moeite hoeft te kosten. De maatschappelijke norm van er gezond uitzien is, zo lijkt het wel, juist een BMI > 25. Ik zou graag een bijdrage leveren hoe dit te veranderen.
Een gezonde levensstijl, omdat je je daar happy bij voelt en niet omdat je een strikt dieet volgt, is op de lange termijn het beste.
Fijn dat je die leefstijl hebt gevonden!
Alle mensen zijn anders, voor sommigen kan jouw leefstijl eruit zien als iets rigides. Vaak wordt dan gesproken vanuit eigen perspectief.
Laat je niet ontmoedigen. Garanties krijg je nooit, het leven is niet maakbaar, maar wel stuurbaar.