Hartspierontsteking, myocarditis

Hartspier ontsteking, myocarditis, wat is dat?

  • Myocard– betekent hartspier
  • itis betekent ontsteking

Dus myocarditis = ontsteking van de hartspier.
Een myocarditis wordt meestal veroorzaakt door een infectie.

Wacht even, een ontsteking, dat is toch hetzelfde als een infectie?
Nee, dit zijn 2 verschillende dingen, maar ze hebben wel met elkaar te maken.
Even een kleine zijstap om dit verschil duidelijk te maken

Ontsteking
Er zijn veel manieren waarop je lichaam schade kan oplopen.
Door een virus, door giftige stoffen, als je hard valt, door een splinter in je vinger.
Je lichaam kan deze schade meestal zelf repareren. Hiervoor heeft het verschillende soorten gereedschap:

  • Er stroomt meer bloed naar de plek waar schade is met nuttige stoffen.
  • Het verdedigingssysteem (immuunsysteem, afweersysteem) gaat aan om aanvallers te verslaan.
  • Speciale cellen starten met de reparatie van de schade.

Dit alles bij elkaar noem je de ontsteking.

Infectie
Je spreekt van een infectie als je lichaam wordt beschadigd door aanvallers (micro-organismen).
Er zijn veel soorten aanvallers: bacteriën, virussen, parasieten en schimmels.
Bekende voorbeelden zijn: buikgriep of een blaasontsteking (urineweginfectie).
Als je lichaam niet ingrijpt komen er steeds meer aanvallers en wordt de schade alleen maar groter
Het ingrijpen van het lichaam noemen we weer de ontsteking.

Ok, dus samengevat:
Bij een myocarditis heeft een aanvaller schade gemaakt aan je hartspier.
Je lichaam probeert dat te repareren en dat heet een ontstekingsreactie.
Klopt.
De meest voorkomende aanvaller is een virus (Parvo B19, Humaan Papilloma Virus 6).
Maar het kan ook een bacterie zijn (Clostridium, streptococcen), sommige chemotherapieën of een auto immuunziekte. 

Er is 1 groot probleem met een myocarditis. Niet alleen het virus zorgt voor schade, maar de ontstekingsreactie van je lichaam zelf ook.

Dat is onhandig!
Dat is het zeker. Je immuunsysteem moet niet alleen op het juiste moment aangezet kunnen worden, maar ook weer uitgezet. Dit lukt niet altijd.
Een van de oorzaken is dat sommige virussen zich kunnen  vermommen als een hartcel.
Dit noemen we molecular mimicry.
Hierdoor denkt het immuunsysteem dat er heel veel virussen zijn en blijft het maar werken.
Helaas valt het hierbij dus ook je eigen hartcellen aan.
Nu heb je dus last van je eigen afweer!

Dus ik moet gewoon niet zo’n virus oplopen. Hoe kan ik daarvoor zorgen?
Het voorkomen van een virusinfectie is bijna onmogelijk.
Ze vliegen door de lucht, ze zitten op deurklinken, op je telefoon, overal.
Kijk alleen maar eens hoe vaak je verkouden kan zijn. Dit wordt ook veroorzaakt door een virus.
Gelukkig komt het niet zo vaak voor dat een virus een myocarditis veroorzaakt.

Hoe vaak komt een myocarditis dan voor?
De incidentie wordt geschat op 22 : 100.000 mensen

En dat betekent?
Dat er in 1 jaar tijd, in een groep van 100.000 mensen, 22 mensen een myocarditis krijgen.
Voorbeeld: in een stad als Eindhoven met ruim 200.000 inwoners, hebben het afgelopen jaar ongeveer 44 mensen een myocarditis gekregen.
Ander voorbeeld: Tijdens een griepgolf bezoeken wel 80 van de 100.000 mensen de huisarts met de verdenking griep. En dat in 1 week tijd.

Hoe weet je dat je een myocarditis hebt?
De cardioloog stelt deze diagnose. Hiervoor maken we een ECG, een echo van je hart en prikken we bloed.
Maar het beste onderzoek is een MRI scan van je hart.
Heel soms moet er een stukje van de hartspier worden gepakt om dit te bekijken onder de microscoop (biopt).

Als je een myocarditis hebt, is dat gevaarlijk?
Een myocarditis is een ziekte die op heel veel verschillende manieren kan verlopen.
Sommige mensen merken er heel weinig van.
Ze zijn misschien een beetje snotterig, wat grieperig.
Ze noemen het een verkoudheid en zullen nooit weten dat ze een myocarditis hebben gehad.

Maar bij andere mensen kan de ziekte heel heftig zijn en ontwikkelt zich acuut hartfalen.
Dit wil zeggen dat de hartspier zo erg beschadigd raakt dat het hart niet meer goed kan pompen.
Klachten die je hierbij kunt hebben zijn moeheid, kortademig zijn of pijn op de borst.
Soms kunnen er (dodelijke) ritmestoornissen ontstaan.
Dit uit zich in hartkloppingen, duizeligheid, flauwvallen of een hartstilstand.

Als je er ziek van wordt, kun je dan nog geholpen worden?
Dat kan zeker, maar hoe is o.a. afhankelijk van hoe slecht de pompfunctie van je hart is en welke problemen nog meer optreden.

  • Medicijnen
    • Je krijgt een combinatie van medicijnen die helpen bij hartfalen. (o.a. ACE remmer, plasmiddel, bètablokker)
    • Soms geeft de cardioloog speciale medicijnen die de pompfunctie van het hart ondersteunen (inotropie).
  • Pomp
    In het ergste geval heb je een pomp nodig die de functie van je hart tijdelijk overneemt (ECMO, LVAD)
  • Pacemaker
    Deze krijg je als de elektrische prikkels in je hart niet vrij kunnen rondlopen.
  • (Tijdelijke) ICD
    Deze behandelt ernstige ritmestoornissen die vaker voorkomen bij een slechter hart.
  • Rust
    Mensen mogen niet sporten in de eerste 3-6 maanden. In deze periode moet je hart genezen en herstellen van de ontsteking. Door te sporten kan dit herstel vertraagd worden.

En als je dit allemaal doorstaat, wat gebeurt er dan met je?
Je kan grofweg zeggen dat 1/3 van de mensen beter wordt zonder enige hartschade, 1/3 houdt een beetje schade en 1/3 houdt heel veel schade.
Het kan dus alle kanten op, en dat geldt ook voor de behandeling op de lange termijn.

Voor meer diepgang (Engels document)
Position Statement van de Europese cardiologie vereniging (ESC)
Gepubliceerd in European Heart Journal Volume 34, Issue 33, 1 September 2013, Pages 2636–2648